Thabazimbi neem afskeid van pionier-sakeman

Thabazimbi het verlede week afskeid geneem van een van sy pionier-sakemanne met die teraardbestelling van Hannes Smit (85) op Dinsdag 30 April.

Hannes wat op Kameeldrif naby Pretoria grootgeword het, het sy eerste draai op Thabazimbi gemaak toe hy as jong man die pos as rekenmeester by NJ Roets en Seun Algemene handelaar aanvaar het.

Na ’n tyd in diens van oom Niklaas Roets, is Hannes weg uit Thabazimbi, maar nie te lank nie, en op 27 Februarie 1960 het hy in die huwelik getree met Annie Torpstra. Die huwelik was vanuit die Hervormde Gemeente Vliegepoort, dieselfde kerk waar sy begrafnisdiens gehou is.

Annie het as jong dogter saam met haar ouer, Sytze en Iet Torpstra uit die stad Dokkum in die provinsie Friesland in Nederland na Suid-Afrika geïmmigreer en hulle in Thabazimbi gevestig waar die egpaar Thabazimbi se eerste bakkery begin het.

Hierdie bakkery het vir meer as 21 jaar, tot einde 1975, as bakkery brode, koeke en ander gebak aan die Thabazimbi Bosveld gemeenskap voorsien.

Treine was destyds die enigste manier om goedere te versend en voorraad af te lewer en so is die brode per trein op die Rustenburg-Thabazimbi spoor na die onderskeie afsetpunte vervoer.

Met sy terugkeer na Thabazimbi het Hannes sy broer, Willa, saam teruggebring en het hulle Doornhoek Kontantwinkel bedryf. Die winkel was op die Ellisras-pad oorkant die huidige Thaba Mall en het hoofsaaklik met fietse en fietsonderdele handel gedryf.

Op 2 Julie 1960 het hulle eienaars geword van Smit Broere Algemene Handelaar, ’n besigheid wat hulle by ene mnr. Bonner oorgeneem het. Smit broers is as ‘n Algemene Handelaarsaak bedryf.

Destyds was dit goeie beleid van ’n sakeman om op goeie voet met jou bankbestuurder te verkeer. So het mnr. de Villiers, die destydse bestuurder van Barclays Bank, die enigste bank op daardie stadium in Thabazimbi, bietjie langtand die finansiering verskaf aan hierdie twee broers, wat ook maar nuut in die sakebedryf was, om die besigheid te koop.

Gedurende die middel sewentigs het die Smit Broers die besigheid omgeskakel na Thabazimbi Hardeware en Boumateriaal, ’n besigheid wat eers in besit was van Jaap Koning, ’n Nederlandse boukontrakteur van afkoms wat ook verskeie huise in Thabazimbi en omgewing gebou het. Hierdie besigheid het tot in die vroeë negentigs gefunksioneer.

Willa het intussen die besigheid Smit Broers, verskuif na die gebou waaruit NJ Roets en Seun in Vanderbijlstraat, later bedryf deur Hennie Roets wat ook eienaar van Kransberg Hotel was, en het steeds in fietse en onderdele buiten die algemene handelaar voorraad, handel gedryf.

Die broers was altesaam vir 34 jaar saam in die bedryf.

Gedurende 1975 het Hannes en sy gesin na die plaas Tirol in die Kransberge verhuis. Die plaas was een van die eerste eiendomme wat deur die Nasionale Parke opgekoop is vir die vestiging van die Marakele Nasionale Park. Die dryfveer was die bedreigde Kransaasvoëls wat hulle broeiplek op die langkrans op die plaas gehad het.

Terwyl Willa die besigheid in die dorp bedryf het, was dit geen stilsit vir Hannes nie. Vir bykans 15 jaar was hy  president van die Thabazimbi Landbou- en Skougenootskap.

Hy en Annie het gedurende 1993 Tirol Kwekery, net onderkant die huidige Thaba Mall bedryf, ’n besigheid wat nuwe uitdagings gelewer het.

Hannes was ook betrokke by die beheerrade van beide Laerskool Thabazimbi en Hoërskool Frikkie Meyer en was gedurende die vroeë tagtiger-jare hoof van die Burgerlike beskermings-organisasie.

Die Nederduitsch Hervormde Kerk , Gemeente Vliegepoort het ’n belangrike plek in die lewe van Hannes Smit gehad en hy het verskeie jare as kassier op die Kerkraad gedien.

Die gesin Smit; Annie, Willie en Sytze, met hul families, bedank die gemeenskap vir die wyse waarop hulle oom Hannes as afgetrede inwoner gerespekteer het.