Hantering van Grondeise

Die TLU SA Noordstreek het die volgende riglyne vir hantering van grondeise:
Persone wat voel dat hulle onregmatig van hulle grond verwyder is na 1913 kon grondeise op die betrokke grond instel. Eisers het geleentheid gehad tot 31 Desember 1998 om ‘n grondeis in te dien. Die Departement Grondsake ondersoek die geregistreerde grondeis om die geldigheid van so ‘n eis te bepaal.
Die geldigheid van ‘n grondeis word onder andere bepaal deur grafte op die plaas en vorige verblyf- en weidingsplekke. Sodra die geldigheid van ‘n grondeis bepaal is, word die eis in die Staatskoerant gepubliseer. Die grondeienaar het dan gewoonlik ‘n sekere tyd kans om kommentaar op die eis in te dien. Kennis moet gegee word indien die eis teengestaan word. Die eienaar is veronderstel om deur die Departement Grondsake in kennis gestel te word van die eis sodra die eis gepubliseer word.
Sodra die eis in die Staatskoerant gepubliseer word, mag geen verbeteringe op die grond aangebring of die grond verkoop word sonder die toestemming van die  Grondeisekommissaris nie. TLU SA hoofkantoor gaan alle Staatskoerante na en word die betrokke Streekkantoor dadelik in kennis gestel sodra ‘n eis in hul provinsie gepubliseer word.
TLU SA stel voor dat die grondeienaar die volgende optrede volg: Skakel TLU SA Streekkantoor om te bevestig of daar ‘n eis op die grond geregistreer is (slegs Mpumalanga en Noordelike Provinsie se name is tans beskikbaar). Dit is egter belangrik om te onthou dat, indien ‘n grondeis geregistreer is, dit nog nie as ‘n geldige grondeis geag word nie. Sodra die grondeis in die Staatskoerant gepubliseer word, word lede van TLU SA uitgenooi om onmiddellik die Streekkantoor te skakel vir raad en riglyne. Elke saak het sy eie probleme.
Die grondeienaar en die reg tot toegang: Die reg van toegang tot die eiendom bly dié van die grondeienaar tot die eis afgehandel is. Grondeisers het nie outomaties reg tot toegang omdat grondeise in die Staatskoerant gepubliseer is nie. Die Grondeisekommissaris mag die grond besoek om die grondeis te verifieer. Besoeke op plase deur verteenwoordigers van die Departement van Grondsake kan geskied en moet die verstandhouding met die Streekbestuur oor besoeke op plase na gekom word. Dit is uiters belangrik dat grondeienaars TLU SA Streekkantoor skakel wanneer ‘n plaasbesoek bespreek word. Die getal besoekers, datum, tyd en plek moet met die Streekkantoor uitgeklaar word. Die proses van die ondersoek moet vooraf ooreengekom word. Grondeienaars moet hulself vergewis van hul regte gedurende die ondersoek. Streekbestuurders of ‘n prokureur wat geïdentifiseer is, kan u van inligting voorsien.
Moratorium op plaasbesoeke: Alle grondeienaars wat lede van TLU SA is word in kennis gestel dat TLU SA Noordstreek ‘n moratorium geplaas het op alle plaasbesoeke. Dit beteken dat alle plaasbesoeke opgeskort is tot verdere kennisgewing. Die optrede volg nadat druk op die Grondeisekommissaris geplaas is om eise te sif en vorendag te kom met die papierwerk rondom meriete en prima facie eise. By gebrek hieraan en as gevolg van verslegtende veiligheidstoestande is alle plaasinspeksies gestaak.
Hieruit het ‘n ontmoeting met die Grondeisekommissaris, mnr Mokono, die LUR vir Veiligheid en Sekuriteit en die LUR vir Landbou gevolg met ‘n belofte van ‘n gesamentlike werksessie. Die werksessie het 1 Desember 2004 op Louis Trichardt plaasgevind.
TLU SA is nie teen grond herverdeling: TLU SA het dit duidelik gestel dat hulle nie teen die beginsel gekant is nie, maar wel teen die manier waarop die regering met verskuilde agendas die proses verdraai en doelbewus vertraag. Die regering is gevra om hulle kant in orde te kry, om openlik hulle doelwitte aan die publiek bekend te maak en om alle intimidasie te staak.